İnsan beyni ile ilgili soru işaretleri ve buna istinaden yapılan çalışmalar halen sürmektedir. Bu yazımızda beynin ses üretimi ile ilgili fonksiyonlarını yürüten bölgesi olarak düşünülen Broca alanı konusuna değineceğiz.
Fransız hekim Pierre Paul Broca ortak özellikleri bulunan iki hastada aynı bölgelerinde meydana gelen lezyonları incelemiş ve bu bölgenin ses üretimi ile ilişkili olduğunu düşünmüştür. İkisi de beyin posterior (arka) alt frontal gyrusunda (kabartı) oluşan yaralanmalar sonrasında konuşma kabiliyetlerini kaybetmişlerdi. Bu süreçlerden sonra tanımlanan bu bölge, doktorun soyismi olan Broca bölgesi olarak anılmıştır. Ses üretimindeki işlevsel bozulmaya da Broca afazisi denilmiştir.
Brodmann Sitoarkitektonik Haritası
Broca alanı Alman nörolog Korbinian Brodmann tarafından çıkarılan sitoarkitektonik haritaya göre ise de 44 ve 45 numaralı alanlara tekabül etmektedir. Daha spesifik tanımlayacak olursak alt frontal gyrusun, pars triangularis ve pars opercularis bölümleri olarak da söyleyebiliriz. Konu ile ilgili bilimsel çalışmaların sürdüğünü ifade etmiştik. Buna istinaden kronik afazi araştırmaları sonucunda dilsel fonksiyonlarda Broca alanının çok önemli bir rol üstlendiği de görülmüştür. Ek olarak dil ve konuşma görevleriyle alakalı aktivasyon dokuları MRI gözlemleri sonrasında tanımlandı. Yakın zamanlarda ise tümörlerin Broca bölgesini yıkımından sonra az da olsa konuşmanın yapılabiliyor olması bu alanının haricinde de bölgelerde işlevsel hücrelerin olabileceğini düşündürüyor.,
Broca Alanı: 45 ve 44 Numaralı Alanlar
Brodmann tarafından yapılan sitoarkitektonik haritaya göre 45 ve 44 numaralı bölgelerin hücresel özellikleri ve bağıntıları arasında bazı farklılıklar keşfedilmiştir. Bu farklılıkların alanların farklı fonksiyonları olabileceği konusunda bilim insanlarını araştırmalara itmiştir. Bunun sonucunda beyin görüntüleme teknikleri kullanılarak yapılan çalışmalarda sırası ile 45 ve 44 nolu bölgelere karşılık gelen pars triangularis ve pars opercularis bölgelerinin, insan beyninde anlama, tanı koyma, dil algısı ve konuşma eylemlerinde farklı görevlere sahip olduğunu ortaya çıkarıldı.
Doktor Broca’nın Hastaları
Broca alanı keşfindeki en önemli faktörlerden birisidir. Tanı koymak bu iki hastası sayesinde Broca’ya kolaylık sağlamıştır.
Doktor Paul Pierre Broca’nın hastalarından bir tanesi Leborgne isminde birisiydi. Kullanabildiği tek kelime Tan sözcüğüydü. Bunun dışında hiçbir koşulda ne bir tümce kurabiliyordu ne de bir kelime öbeği üretebiliyordu. Mortalitesi sonrasında ise lobus frontalisin (Frontal Lob) sol bölümünde bir lezyon saptandı.
Paul Pierre Broca’nın diğer hastası ise Lelong isminde birisiydi. Bu hastanın da kelime üretme kabiliyeti iyice azalmıştı. Yalnızca beş adet kelime konuşabiliyordu. Bunlar yes (evet), no (hayır), always (daima), three (üç) ve kendi isminin yanlış bir şekilde telaffuz olan lelo idi. Otopsi sonucu ise Leborgne’deki gibi aynı bölgede bir lezyon keşfedildi.
Bu iki durum sonucunda ise Paul Pierre Broca, beynin konuşma ile ilgili fonksiyonlarının gerçekleştiği bölümün bu alan olarak yerelleştiğine inandı.
Kaynak: wikipedia
